Yine ilginç
bir konuyla beraberiz…
Bugünkü
yazımda Fringe dizisinde herkesin merak ettiği inanılmaz yetenekler kazandıran
Cortexiphan’ı ve 2011 yapımı Limitless filmindeki mucizevî ilaç NZT 48’in
gizemini çözücez.
Hatırlanacağı gibi bilim kurgu dizimiz Fringe’de Dr. Bishop
çocuklarda bazı özel yeteneklerin ortaya çıkmasını sağlayan bir ilaç
keşfetmişti, Cortexiphan. Zihin okuma,telepati, öğrendiği gördüğü bir şeyi unutmama(O.Dunham),
pirokinezi vb. üstün yetenekler.
Ayrıca Limitless(Limit Yok) filminde Bradley Cooper’ın
canlandırdığı Edward Morra ‘’Eddie’’ şans eseri keşfettiği NZT 48 ile bir anda
hayalindeki insan olmuştu tamamen kusursuz. Tek bir kullanımda bile hafıza, zekâ
ve dikkat seviyesinde inanılmaz artışlar olmuş ve bunu kullanarak zengin
olabilmiştir.
Yukarıda ki iki örnekte olduğu gibi gerçekten de insana özel
yetenekler kazandırabilecek bir ilaç var mı yoksa sadece bir Hollywood
uydurmacası mı?
Cevabım kısmen diyebilirim…
Nootropik ilaç olarak adlandırılan bazı ilaçlar kullanıldığında kişide dikkat artışı öğrenme kolaylığı gibi özelliklerinde az miktarda değişiklik olduğu gözlemlenmiştir.
Nootropik; akıllı ilaçlar, hafıza artırıcılar,nöro artırıcılar, bilişsel
artırıcılar ve zeka artırıcı ilaçlar olarak adlandırılır. Zihinsel
fonksiyonların bir veya daha fazla yönlerini geliştirmek için örneğin öğrenme,
hafıza, dikkat ve bilinç gibi işlevlerin sakinleştirici veya
uyuşturucu etkisi göstermeksizin güçlendirmek amaçlı kullanılmaktadır. Nootropik
Romanyalı Dr. Corneliu E. Giurgea tarafından literatüre kazandırılmış bir
kelimedir. Yunanca vouç nous yani” zeka” ve τρέπειν trepein “dönüş
veya kıvrım” kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuştur.
Dr. Giurgea bir ilacın nootropik ilaç olarak tanımlanması için
aşağıdaki özelliklere sahip olması gerektiğini savunmuştu:
1-Öğrenmeyi ve hafızayı geliştirmelidir.
2-Koşullu davranışların direncini bozma eğiliminde olan şartlara
karşı bu davranışların direncini geliştirmelidir.
3-Beyni fiziksel ve kimyasal yaralanmalara karşı korumalıdır.
4-Tonik subkortikal/kortikal kontrol mekanizmalarının etkinliğini
artırmalıdır.(
Kabukaltı –subkortikal- yapı duyguların, dürtülerin, içgüdülerin
üretildiği ve ilk bellek verilerinin bulunduğu yerdir. Kabuksal –kortikal-
bölüm ise verilerin analiz ve sentez edildiği, kabukaltında üretilen duygu,
dürtü ve içgüdülere isim verildiği, düşünmenin gerçekleştiği yerdir.)
5-Son derece düşük toksisiteye sahip olmalı ve çok az yan etki
göstermelidir.
Dr. Giurgea ayrıca
1964 yılında ilk nootropik ilaç olan piracetamı sentezleyen kişiydi.
Piracetam kimyasal
adı 2-okso-1-pirolidin asetamid olan racetam grubuna ait nootropik bir ilaç
çeşididir. Racetam pirolidin(5-elemanlı laktam içeren bir organik bileşiktir.)
çekirdeğini paylaşan ilaç sınıfıdır.
Molekül
Formülü:C6H10N2O2
IUPAC
ismi:2-(2-oksopirolidin-1-il)asetamid
Bu ilaç piyasada Nootropil adı
altında satılmaktadır. Öğrenme, hafıza, dikkat ve farkındalık gibi bilişsel
süreçleri, yatıştırıcı veya uyarıcı etki ile bağlantılı olmaksızın geliştirme
gibi özelliklere sahiptir. Bu ilacın yan etkileri son derece düşüktür ancak
dozaj artımında yan etkiler görülebilmektedir. Anksiyete, uyku bozuklukları,
bulantı, kusma, ishal, sinirlilik, ajitasyon, yorgunluk, gibi bazı yan etkiler
tespit edilmiştir. Vakaların çoğunda bu yan etkiler dozun azaltılması ile
ortadan kalkmıştır.
Nootopic ilaçlar bilişsel ve motor fonksiyondaki bozukluklarda yani Alzheimer Hastalığı, Parkinson Hastalığı, Huntington Hastalığı gibi hastalıkların tedavisinde de kullanılmaktadır. Asetilkolin bellek işlevleri için en önemli nörotransmitterdir. Alzheimer hastalığında asetilkolin azalması bellek bozukluğu ile paraleldir. Asetilkolinesteraz enzim inhibitörleri asetilkolin yıkımını önler ve nöronal sinapstaki asetilkolin miktarını arttırarak kolinerjik sinapslardaki etkisini uzatır.
En sık kullanılan asetilkolinesteraz
inhibitörleri Donepezil, Rivastigmin ve Galantamin’dir. Hastalıklarda
daha çok etki etmesi sebebiyle tedavi amaçlı olarak galantamin
kullanılır.Galantamin Galanthus Caucasicus Kafkaslar bitkisinin yapraklarından
elde edilen tıbbi bir alkoloiddir. Alkaloidler bir bitki tarafından
doğal olarak üretilen amin yapısında ki kimyasal bileşiklerdir.
Molekül Formülü:C17H21NO3
IUPAC ismi: (4aS,6R,8aS)
5,6,9,10,11,12 hexahydro 3 methoxy 11 methyl 4aH [1]benzofuro[3a,3,2 ef] [2]
benzazepin 6 ol
Ayrıca hayvanlar
ve mantarlar tarafından üretilen aminlere de
alkaloidler denir. Genel olarak bağımlılık yapıcı özellikleri ile bilinirler.
Galantaminin tıpta ilk kullanımı
Sovyetler birliğine dayanır. Sovyet farmakologlar M.D. Mashkovsky ve R. P.
Kruglikova–Lvova galantaminin asetilkolinesteraz inhibe ettiğini gösteren ilk
çalışmayı yayınlamışlardır.
Bu bilgilere bakıldığında
söyleyeceğim şey Cortexiphan ve NZT 48 gibi ilaçlara şu anki teknolojiyle
ulaşmak zor fakat nootropik ilaçlar gösteriyo ki gelecekte nanoteknolojinin ve
sinir bilimin gelişmesiyle bu inanılmaz görünen ilaçların üretilmesi tamamen
hayal değil.
Kaynaklar:
Teşekkürler . Yazınızı soluksuz okudum. Emeğinizin sağlık.
YanıtlaSilTeşekkürler . Yazınızı soluksuz okudum. Emeğinizin sağlık.
YanıtlaSilTeşekkürler, emek vermişsiniz bravo.
YanıtlaSilPeki bu ilaclara nasil sahip oluruz
YanıtlaSilsoluksuz okudum bu bilgiler için cok tesekkur ederim saygı ve sevgiyle selamlıyorum sizi elinize emeginize saglık
SilReçetesiz eczanelerde satılıyor
YanıtlaSilKARDEŞİM özelden bu ilaç hakkında bilgi verebilir misin
SilReçetesiz eczanelerde satılıyor
YanıtlaSilöyle birşeyi yok geçen gün sordum eczacı güldü dedi biz reçetesiz vermiyoruz
SilBende almak istiyorum gerçekten faydası oldu mu
YanıtlaSilÇok olumsuz yorumlar okuyorum,gerçekten kullan ve faydasını gören varsa yazabilir mi
SilBende öyle
YanıtlaSil